Wat is overtraindheid?

Van je lichaam vraag je meer (lichamelijk en/of geestelijk) dan het aankan.

Er bestaan drie vormen van overtraindheid

Mechanische overtraindheid

Lichamelijke overbelasting. Bijvoorbeeld: spierblessures en peesblessures. Spierpijn. Maar ook een te laag ijzergehalte.

Metabole overtraindheid

Deze vorm van overtraindheid is een verstoring van de energiestofwisseling: snelle spiervermoeidheid bij inspanning. Dit wordt veroorzaakt door onvoldoende herstel en aanvulling van glycogeenvoorraad. Na iedere zware training is er min of meer sprake van een metabole overtraindheid.

Overtrainingssyndroom

Ook wel burn-out genoemd. De hormoonhuishouding, autonome zenuwstelsel en het gedrag zijn van streek. Vaak speelt veel stress (privé-leven en werk) een grote rol bij het ontstaan. Ook er is vaak sprake is van een chronisch metabole overtraindheid.

Symptomen van overtraining

Hieronder in willekeurige volgorde een checklist (ze zijn aan te vinken).

Is je Rusthartslag toegenomen met 5-10 slagen?
Is je prestatieniveau gedaald?
Kost het je meer moeite om de training te volbrengen?
Meer last van spier- en gewichtsstijfheid?
Ben je vatbaarder voor ziekten?
Daalt je gewicht?
Meer slaapproblemen?
Zit er weinig afwisseling in je trainingen?
Herstel je minder snel?
Zie je vaak tegen een training op?
Ben je sneller geïrriteerd?
Ben je minder gemotiveerd?

Als de eerste vragen vaak worden aangevinkt kan dit wijzen op metabole overtraindheid. Worden vooral de laatste vragen vaak aangevinkt wijst dit op een overtrainingssyndroom.

Oorzaken van overtraindheid

• Te snelle verhoging (omvang en/of intensiteit) van de trainingen.
  
• Te weinig rust tussen de trainingen
• Toegenomen sociale en psychologische stress (privé-leven en werk)
• Onvoldoende herstel na een ziekte
• Onvoldoende slaap
• Veel stress (privé-leven en werk)
• Te veel alcohol

Behandeling

Mocht het ooit (overtraindheid kan sneller ontstaan dan je denkt) zover komen dan moet eerst de oorzaak worden gevonden en daarna worden aangepakt.

Mechanische overtraindheid

Voor de behandeling van deze lichamelijke overbelasting zal rust en eventueel behandeling door een fysiotherapeut.

Metabole overtraindheid

Als er sprake is van metabole overtraindheid zijn enkele dagen rust en daarna rustige opbouw van de trainingsomvang vaak voldoende voor een snel herstel en aanvulling van de glycogeenvoorraad.

Overtrainingssyndroom

Bij de behandeling van het overtrainingssyndroom moet (veel) meer tijd worden uitgetrokken. De trainingsbelasting zal flink moeten worden verminderd voor een periode die soms enkele maanden kan duren. Ook zal er meer geestelijke ontspanning noodzakelijk zijn.

Preventie

Preventie is natuurlijk altijd beter dan genezen. Zorg daarom voor een goede trainingsopbouw (houd je herstel tussen de verschillende trainingen goed in de gaten en zorg voor voldoende variatie). In je jaarplanning moet je ook rustige perioden opnemen. Neem ook na een aantal wedstrijden gas terug. Een logboek (voor meer informatie en twee voorbeelden: Trainingslogboek) bijhouden kan ook de nodige goede diensten bewijzen. Leer te luisteren naar je lichaam en doe hier wat mee. Pas je voeding aan: neem bijvoorbeeld na een zware training wat extra koolhydraten. Verander je schema als overtraindheid dreigt. Zie ook: Trainingsbelasting en Relativeren.